در اين باره گفتوگوی اين پايگاه با علی منتظری، رئیس پیشین جهاد دانشگاهی درباره خاطرات و توصیههای رهبر انقلاب به جهاد دانشگاهی است، توصیههایی كه در سال «جهاد اقتصادی» نیز باید مورد توجه قرار گیرند.
*باتوجه به سابقه جنابعالی در جهاد دانشگاهی، ارتباط رهبر معظم انقلاب را با این نهاد انقلابی چگونه ارزیابی میكنید؟
-ارتباط جهاد با رهبر معظم انقلاب از نظر تاریخی دو برش كاملاً متفاوت دارد. برش اول این ارتباط مربوط است به دوران ریاستجمهوری ایشان كه همزمان ریاست شورای عالی انقلاب فرهنگی را هم بر عهده داشتند، برش دوم آن نیز به دوران رهبری ایشان اختصاص دارد.
در دوران ریاستجمهوری ایشان نكات جالبی از ارتباط و توجهشان به جهاد دانشگاهی وجود دارد. اولین آنها به حضور نمایندگان جهاد دانشگاهی در شورای عالی انقلاب فرهنگی برمیگردد. حضرت امام خميني رحمةاللهعلیه در تاریخ 19 آذر سال 1363 طی نامهای دستور تشكیل شورای عالی انقلاب فرهنگی را صادر كردند. قرار بود در تركیب اعضای شورا دو نفر دانشجو هم باشند. رهبر معظم انقلاب خدمت امام رحمهالله رسیدند و به این نكته اشاره كردند كه: «انتخاب این دو دانشجو كار سختی است، چراكه باید برای آن انتخابات برگزار كنیم، در حالی كه میتوان این دو نفر را از جهاد دانشگاهی كه یك نهاد علمی و انقلابی است، وارد شورا كرد تا این دو نفر بازتابدهنده صداهای جریانات دانشجویی در شورا باشند.» بنابراین حضور دو نماینده از دانشجویان جهاد دانشگاهی در تركیب اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی مرهون عنایت و توجه خاص ایشان به این مجموعه است.
از دیگر مصادیق توجه ایشان به جهاد دانشگاهی، پیامهایی است كه ایشان در افتتاح مسابقات و جشنوارههای دانشجویی ما صادر كردهاند. تمام جشنوارههای دانشجویی آن زمان، مثل جشنواره قرآن یا جشنواره كتاب با پیام ایشان افتتاح میشد و این در حالی بود كه ایشان برای بسیاری از مسابقات رسمی كشور هم پیام نمیدادند.بنابراین عنایتایشان به جهاد دانشگاهي از همان آغاز وجود داشته و مربوط به امروز و دیروز نیست.
*به نظر شما دلیل توجه ویژه رهبر معظم انقلاب به جهاد دانشگاهی چه دلایلی داشته است؟
-از مهمترین دلایل این توجه، یكی این است كه رهبر معظم انقلاب به جوهر جهاد دانشگاهی اعتقاد قلبی دارند و نه به اشخاص و افراد آن. جوهر جهاد دانشگاهی چیست؟ «ایمان» و «علم» و «تلاش و كوشش فیسبیلالله». اینها جوهر جهاد دانشگاهی است و چون ایشان به این سه عنصر ایمان قلبی دارند، جهاد را مظهر برآیند این سه عنصر میدانند و به همین دلیل نگاه ویژهای به آن دارند. خود حضرت آقا میفرمایند: «ایمان بدون علم میشود تحجر و علم بدون ایمان میشود تیغ در دست زنگی مست. وقتی علم و ایمان در كنار تلاش و كوشش در راه خدا قرار گیرد، یك جوهری را به وجود میآورد كه هر فردی این گوهر را پیدا كند، به آن اعتقاد پیدا میكند.»
بدنه جهاد دانشگاهی بر اساس همین جوهر تشكیل شده است. البته ایشان نسبت به برخی افرادی كه در جهاد هستند، شناخت شخصی هم دارند كه این شناخت نیز در توجه ویژه ایشان مؤثر است. اصل مطلب اما همان جوهر كار در جهاد است كه برای ایشان ارزشمند است؛ كاری كه در وضعیت كنونی و در میان نهادهایی كه در دانشگاههای كشور فعالیت میكنند، منحصر به فرد است.
*مهمترین توصیههای رهبر معظم انقلاب درباره جهاد دانشگاهی چه بوده است؟
-توصیههای زیادی بوده است، اما توصیه همیشگی حضرت آقا در سخنانشان درباره جهاد این بوده كه: «روحیه جهادی و انقلابی خود را حفظ كنید.» تمام سرمایهی ما این روحیه است و اساساً علت مورد توجه قرار گرفتن جهاد این است كه نهادی علمی است و البته روحیه جهادی و انقلابی در آن موج میزند.
*ظاهراً حضرت آقا در یكی از دیدارهاشان با شما درباره فعالیت سیاسی كاركنان جهاد دانشگاهی هم توصیههایی كردهاند.
-بله. در آخرین دیداری كه قبل از تغییر شیوه مدیریتی جهاد از حالت شورایی به مدیریت فردی به همراه اعضای شورای مركزی جهاد در 11 شهریور سال 1369 به خدمت حضرت آقا رسیدیم، ایشان فرمایشهای مبسوطی كردند. از آنجا كه در آن زمان شائبه گرایشها و فعالیتهای سیاسی در جهاد مطرح بود،ایشان با تأكید بر پیشینه و سابقه تشكیل جهاد دانشگاهی فرمودند: «جهاد خودش را از این مناقشات و جنجالهای سیاسی رها كند. این كارها مختص دوره جوانی جهاد بوده است، درحالی كه الان از تأسیس جهاد 10 سال میگذرد.»
به تعبیر من ایشان در آن جلسه فرموده بودند كه این هیجانات و جوانیها برای جهاد كافی است و الان باید وارد فاز دیگری شود كه همینطور هم شد. همین سخنان باعث شد كه ما از سال 1370 به بعد، تكلیف فعالیتهای سیاسی در جهاد دانشگاهی را با وضع قوانینی مشخص كنیم.
«ایمان» و «علم» و «تلاش و كوشش فیسبیلالله». اینها جوهر جهاد دانشگاهی است و چون رهبر انقلاب به این سه عنصر ایمان قلبی دارند، جهاد را مظهر برآیند این سه عنصر میدانند و به همین دلیل نگاه ویژهای به آن دارند.
حُسن جهاد این است كه گفتمان آن بر اساس گفتمان رهبری شكل گرفته است و نه بر اساس گفتمان دولتها. به همین دلیل هم با تغییر دولتها تغییر مسیر نمیدهد. اتفاقاً یكی از اعتراضات ما درباره برخی تعرضهایی كه به جهاد میشود، به همین مسئله برمیگردد.
*به سبب مسئولیت خود به عنوان رئیس پیشین جهاد دانشگاهی، دیدارهایی با رهبر انقلاب داشتهاید. از خاطرات خود در این باره بگویید.
-خاطرهای كه در ذهن دارم، مربوط میشود به تذكری كه ایشان درباره انتشار مطالب به من گوشزد كردند. ماجرا از این قرار بود كه مجله ارگان جهاد دانشگاهی یك نقل تاریخی را بدون ذكر سند منتشر كرده بود و آقا این مطلب را ملاحظه و اظهار گلایه كرده بودند. من از این مسئله اطلاع نداشتم، تا اینكه به من گفته شد كه آقا از این مطلب خیلی ناراحت شدهاند.
در یك ملاقات خصوصی و كوتاه به محضر ایشان رسیدم و گفتم كه آن مطلبی كه منتشر شده است، مستند بوده و منظور خاصی هم نداشتند. ایشان فرمودند: «هر نوع مستندی را كه منتشر نمیكنند. این نوع مطالب ظرافت و حساسیتهایی دارد. شماهایی كه آنجا هستید، حداقل حواستان به اینها باشد، تا به خاطر یك مطلب كوچك جنجال راه نیفتد.» این سخن ایشان برای من بسیار آموزنده بود. ایشان با این بیان اولاً فرمودند كه هر حرف مستندی را نباید گفت. ثانیاً مستند باید قوی باشد. حالا اگر كسی در جایی نقل قولی كرده باشد، دلیل بر مطرح كردن آن نمیشود و ثالثاً اینكه فرمودند: شما باید مواظب باشید، تا یك چیز كوچك باعث تشنج نشود.
*با توجه به مسئولیتهایی كه در جهاد داشتهاید، حتماً بسیاری از موفقیتهای علمی كشور را به رهبر انقلاب گزارش دادهاید. عكسالعمل ایشان پس از شنیدن گزارش این موفقیتها چگونه بود؟
-یكی از خاطرات به یادماندنی من در این زمینه مربوط است به گزارش خبر دستیابی ایران به تولید و تكثیر و انتقال سلولهای بنیادی. در آن ملاقات پس از ارائه یك گزارش علمی از مسائل پیچیده زیستشناسی كه به این موفقیت مربوط میشد، ایشان فرمودند: «باش تا صبح دولتت بدمد - كاین هنوز از نتایج سحر است.»
این بیان نشاندهنده نگاه و افق ایشان به موضوع علم در كشور است. جالب آنكه وقتی این موضوع در مطبوعات منتشر شد، برخی رقبا شروع به سمپاشی كردند كه چنین چیزی محال است، اما رهبر انقلاب فرمودند كه این تازه آغاز كار است. انصافاً همینطور هم شد؛ موفقیتهای پی در پی در زمینه شبیهسازی و تولید حیوانات ترانسژنیك(تغيير ژن يافته) و تلاش برای درمان پارهای از بیماریها همگی بر پایه همان موفقیت اولیهای بود. رهبر انقلاب اسلامي ضمن باور و تشویق جهادگران در هر مناسبتی از این دستاورد بزرگ یاد میكردند و آن را میستودند.
نظرات شما عزیزان: